Yatırım Fon ve Ortaklıklarında Kurumlar Vergisi İstisnasının Kâr Dağıtımı Koşuluna Bağlanması

Türkiye’de Kurulu Fon ve Yatırım Ortaklıklarının Kazançlarına İlişkin İstisnalar

Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 5. maddesinin (d) bendi, Türkiye’de kurulu fonlar ve yatırım ortaklıklarının kazançlarını vergiden istisna tutmaktadır. Ancak bu istisnalar, özellikle taşınmaz kazançlarına yönelik olarak 2025 yılından itibaren belirli kâr dağıtımı koşullarına bağlanmıştır. Aşağıda düzenlemenin detayları verilmiştir:

1. Genel İstisnalar

İstisnadan Yararlanan Fon ve Ortaklıklar

Türkiye’de kurulu ve aşağıda belirtilen türlerde faaliyet gösteren fon ve ortaklıklar, belirli şartları sağladığında kurumlar vergisinden istisna edilmektedir:

1. Menkul Kıymetler Yatırım Fonları ve Ortaklıkları:

   • Portföy işletmeciliğinden doğan kazançları istisnadır.

   • Döviz veya dövize endeksli kıymetler portföyde yer alabilir.

2. Altın ve Kıymetli Maden Yatırım Fonları ve Ortaklıkları:

   • Türkiye’de kurulu borsalarda işlem gören altın ve kıymetli madenlere dayalı kazançlar istisnadır.

   • Portföyün en az %51’i altın veya kıymetli madenlere yatırılmış olmalıdır.

3. Girişim Sermayesi Yatırım Fonları ve Ortaklıkları:

   • Türkiye’de kurulu girişim sermayesi fon ve ortaklıklarının tüm kazançları kurumlar vergisinden istisnadır.

4. Gayrimenkul Yatırım Fonları ve Ortaklıkları:

   • Gayrimenkullerden elde edilen gelirler (kira, satış vb.) ve gayrimenkule dayalı haklardan elde edilen kazançlar istisnadır.

5. Emeklilik Yatırım Fonları:

   • Tüm kazançları kurumlar vergisinden istisnadır.

6. Konut ve Varlık Finansmanı Fonları:

   • Tüm kazançları kurumlar vergisinden istisnadır.

2. 2025 Yılı ve Sonrası İçin Taşınmaz Kazançlarında İstisna Şartları

2.1. Kar Dağıtımı Şartı

• Taşınmazlardan elde edilen kazançların en az %50’si, kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesini takip eden ikinci ayın sonuna kadar kâr payı olarak dağıtılmalıdır.

• Dağıtım yapılmazsa, taşınmaz kazançları dahil tüm gelirler için istisnadan faydalanılamaz.

2.2. İstisna Dışında Kalan Durumlar

• Kazancın süresinde dağıtılmaması: Dağıtım belirtilen sürede gerçekleşmezse, istisna hakkı kaybedilir ve tahakkuk ettirilmeyen vergiler gecikme faiziyle tahsil edilir.

• Taşınmaz dışı gelirlerin dağıtımı: Diğer gelirlerin dağıtımı zorunlu değildir; sadece taşınmaz gelirlerinin dağıtılması aranır.

2.3. Taşınmaz Geliri Bulunmayan Fon ve Ortaklıklar

• Faaliyet alanı gereği taşınmaz yatırımı yapmayan fon ve ortaklıklar (örneğin, girişim sermayesi veya emeklilik fonları) için kâr dağıtımı şartı aranmaz.

2.4. Taşınmaz Geliri Tanımı

Taşınmaz kazançları şunları içerir:

• Taşınmaz alım-satım kazançları.

• Kira gelirleri.

• Taşınmaza dayalı hakların devir ve temlik kazançları.

• İnşaat projelerinden elde edilen kazançlar.

• Taşınmaz işletme gelirleri.

2.5. Kanuni Yedek Akçeler

• Dağıtıma konu taşınmaz kazançları, kanuni yedek akçeler düşüldükten sonra %50 oranında belirlenir.

3. Enflasyon Düzeltmesi ile İlgili Hususlar

• 2024 ve 2025 hesap dönemlerinde enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kazanç veya zararlar kurumlar vergisi matrahında dikkate alınmaz.

• Ancak, dönem kârı enflasyon düzeltmesi sonucuna göre belirlenecek ve kâr dağıtımı buna göre yapılacaktır.

4. Örnek Uygulama

Durum: (D) Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş., 2025 yılında:

• Menkul kıymet gelirleri: 10 milyon TL.

• Taşınmaz kazançları:

  • Taşınmaz satış kazancı: 30 milyon TL.

  • Kira geliri: 10 milyon TL.

  • Toplam taşınmaz kazancı: 40 milyon TL.

Hesaplama:

• Taşınmaz kazancının en az %50’si, yani 20 milyon TL, kâr payı olarak dağıtılmalıdır.

• Bu şart yerine getirilirse, 50 milyon TL'nin tamamı istisnadan yararlanır.

• Şart yerine getirilmezse, toplam kazanç (50 milyon TL) kurumlar vergisine tabi olur.

5. 2025 Yılında Yürürlüğe Girecek Değişikliklerin Amacı ve Etkileri

Amaç:

• Taşınmaz kazançlarından elde edilen gelirin daha şeffaf ve adil bir şekilde paylaşılmasını sağlamak.

• Vergi kaybını önlemek ve ekonomik büyümeye katkı sağlamak.

Etkiler:

• Yatırımcılar: Kar payı dağıtımı yoluyla yatırımcılar daha fazla teşvik edilecektir.

• Fon ve Ortaklıklar: Dağıtım zorunluluğu, finansal planlama süreçlerini etkileyebilir.

• Vergi Yönetimi: Vergi gelirlerinin tahsilatı ve izlenebilirliği artacaktır.