🌍Yabancı Vatandaşların Türkiye’de Çalışma İzni Alabilmesi İçin Başvuru Süreci, Başvuru Yolları ve Şartları🌍

📌1. Çalışma İzni Başvuru Yöntemleri

Yabancı vatandaşların çalışma izni başvurusunda izlemeleri gereken iki temel yol vardır:

• Yurt İçi Başvurular: Türkiye’de geçerli bir ikamet iznine sahip yabancı vatandaşlar, doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na başvuruda bulunabilirler. Bu durumda, yabancının ikamet izni süresi ile çalışma izni başvuru süreci eşzamanlı yürütülür.

• Yurt Dışı Başvurular: Türkiye dışında bulunan yabancılar, çalışma izni başvurularını Türkiye’deki temsilcilikler aracılığıyla yaparlar:

• Aracı Kurumlar Yoluyla Başvuru: Çalışma izni başvuruları, yetkilendirilmiş aracı kurumlar tarafından da yapılabilir. Aracı kurumlar, başvuru sürecinde gerekli belgeleri hazırlama ve resmi kurumlarla iletişim gibi işlemlere aracılık edebilir.

📌2. Başvuru İçin Gerekli Belgeler ve Şartlar

Çalışma izni başvurularında genellikle aşağıdaki belgeler ve şartlar aranır:

• Pasaport: Çalışma izni başvurusu yapacak yabancının, başvuru süresi boyunca geçerli bir pasaporta veya pasaport yerine geçen belgeye sahip olması gerekir.

• Fotoğraf: Son altı ay içinde çekilmiş, biyometrik özelliklere sahip bir vesikalık fotoğraf.

• İş Teklifi veya İş Sözleşmesi: İşveren tarafından hazırlanmış ve yabancı çalışan tarafından kabul edilmiş iş teklifi veya iş sözleşmesi.

• Mesleki Yeterlilik Belgeleri: Başvuruda bulunan yabancının, başvurulan pozisyonda çalışabileceğini gösteren diplomalar, sertifikalar ve diğer mesleki belgeler sunulmalıdır.

• Yabancı Çalışan ve İşveren Beyanı: Çalışanın ve işverenin, ilgili pozisyonda çalışmaya uygun olduklarını ve mevzuata uyacaklarını taahhüt eden belgeler.

📌3. Çalışma İzni Türleri ve Süreleri

Türkiye’de çalışma izni türleri, yabancının çalışma süresi ve türüne göre sınıflandırılır:

• Süreli Çalışma İzni: İlk başvuruda yabancıya belirli bir işte ve işyerinde çalışmak üzere en fazla bir yıl süreli çalışma izni verilir. Bu izin, aynı işverene bağlı kalmak şartıyla ilk uzatmada en fazla iki yıl, sonrasında ise en fazla üç yıl uzatılabilir. Başka bir işveren için çalışma durumunda, süreç yeniden değerlendirilir ve süreli çalışma izni en fazla bir yıl için düzenlenir.

• Süresiz Çalışma İzni: Türkiye’de en az sekiz yıl çalışma iznine sahip veya uzun dönem ikamet izni bulunan yabancı çalışanlar, süresiz çalışma izni başvurusunda bulunabilir. Bu izin ile çalışan yabancılar, Türk vatandaşlarına sağlanan sosyal güvenlik haklarından yararlanabilir. Ancak kamu görevleri ve seçme-seçilme hakları bulunmamaktadır.

• Bağımsız Çalışma İzni: Profesyonel meslek mensubu olan ve kendi işini kurmak isteyen yabancılar, bağımsız çalışma iznine başvurabilir. Bu izin, yabancının eğitim düzeyi, mesleki deneyimi ve Türkiye’deki faaliyetinin ülke ekonomisine katkısı gibi kriterler doğrultusunda verilir.

📌4. Ön İzin Gerektiren Durumlar

Sağlık ve eğitim gibi bazı özel alanlarda çalışacak yabancıların çalışma izni alabilmesi için öncelikle ilgili bakanlıklardan ön izin alması gerekmektedir:

• Sağlık Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı, sağlık ve eğitim hizmetlerinde çalışmak isteyen yabancılara ön izin verir.

• Örneğin, Türkiye’de öğretim elemanı olarak çalışacak yabancılar için Yükseköğretim Kurulu’ndan (YÖK) ön izin alınması gerekir.

• Ar-Ge ve tasarım faaliyetlerinde çalışacak yabancılar için ise Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan olumlu görüş alınması gereklidir.

📌5. Çalışma İzni Uzatma Başvurusu

Çalışma izni süresi dolmadan en fazla 60 gün önce ve her durumda izin süresi dolmadan uzatma başvurusu yapılmalıdır. İzin süresi dolduktan sonra yapılan başvurular geçersiz kabul edilir.

📌6. Değerlendirme Kriterleri

Başvuruların değerlendirilmesinde aşağıdaki kriterler dikkate alınır:

• Uluslararası İşgücü Politikası: Çalışma izni başvuruları, Türkiye’nin uluslararası işgücü politikaları çerçevesinde değerlendirilir.

• İlgili Kamu Kurumlarının Görüşleri: Gerek görüldüğünde, Bakanlık diğer kamu kurumlarının görüşlerini alabilir.

• Puanlama Sistemi: Bakanlık, başvuruların değerlendirilmesinde kullanılacak puanlama sistemini belirler. Bu puanlama, yabancının eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, Türkiye’deki işin ekonomiye katkısı gibi kriterlere dayanır.

📌7. Eksik Bilgi ve Belgeler

Başvuruda eksik bilgi veya belgeler varsa, başvurunun değerlendirilmesi eksiklikler tamamlanana kadar ertelenir. Erteleme süresi, mücbir bir sebep olmadıkça otuz günü aşamaz. Erteleme süresi sonunda eksik belgeler tamamlanmamışsa başvuru reddedilir.

📌8. Başvurunun Tamamlanma Süresi

Usulüne uygun olarak yapılan başvurular, tüm bilgi ve belgelerin eksiksiz olması halinde otuz gün içinde değerlendirilerek sonuçlandırılır.

📌9. Çalışma İzninde Muafiyet Durumları

Çalışma izninden muaf olan bazı yabancılar, Türkiye’de çalışma izni olmaksızın çalışabilir. Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı anlaşmalar uyarınca çalışma izni muafiyeti tanınmış bazı yabancılar, çalışma izni olmadan Türkiye’de çalışabilir.

📌10. Vatandaşlık Statüsünden Kaynaklanan Haklar

Türk vatandaşlığından çıkma izni almış yabancılar (5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 28. maddesi kapsamındakiler) için çalışma hakkı saklıdır ve bu kişiler Türkiye’de çalışma iznine tabi olmadan çalışabilirler.

Bu düzenlemelerle, Türkiye’de çalışmak isteyen yabancıların başvuru süreci netleştirilmiştir. Yabancı iş gücü, Türkiye'nin uluslararası işgücü politikasına uygun şekilde çalışma izni alarak Türkiye’de yasal olarak istihdam edilebilir.

Türkiye’de Yabancıların Çalışma İzni Başvurularının Reddedilme Nedenleri Oldukça Ayrıntılı Ve Çeşitli Faktörlere Bağlıdır. İşte Bu Nedenler:

📌 1. Uluslararası İşgücü Politikasına Uygun Olmayan Başvurular

Türkiye’nin belirlediği uluslararası işgücü politikalarına uygun olmayan başvurular reddedilir. Başvuruların ülkenin iş gücü ihtiyaçları, ekonomik ve sektörel durum gibi politikalarla uyumlu olması gerekmektedir.

📌 2. Sahte veya Yanıltıcı Bilgi ve Belgelerle Yapılan Başvurular

Başvuru sürecinde sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerin sunulması başvurunun reddedilmesine neden olur. Bu, yabancıların gerçek kimlik bilgileri, eğitim veya mesleki yeterliliklerini doğru bir şekilde beyan etmeleri gerektiği anlamına gelir.

📌 3. Yabancı İstihdamına Yeterli Gerekçe Gösterilmemesi

Başvuruda yabancı çalıştırılmasına yönelik yeterli gerekçe gösterilmemesi halinde başvuru kabul edilmez. Türkiye’de istihdam edilecek yabancının özel bir yetkinliğe sahip olması veya yerli iş gücü tarafından karşılanamayan bir pozisyon için çalışacak olması beklenir.

📌 4. Türk Vatandaşlarına Özgü İş ve Mesleklerde Çalışmak İçin Yapılan Başvurular

Türk yasaları, bazı meslek ve iş alanlarını yalnızca Türk vatandaşlarına özgü olarak düzenlemiştir. Bu kapsamda, Türk vatandaşlarına hasredilmiş iş ve meslekler için yapılan başvurular reddedilir. Örneğin, güvenlik, kamu hizmeti gibi belirli mesleklerde yabancıların çalışmasına izin verilmez.

📌 5. Yeterli Nitelik ve Uzmanlığa Sahip Olmayan Yabancılar

Çalışmak istediği pozisyon için yeterli nitelik veya uzmanlığa sahip olmadığı anlaşılan yabancıların başvuruları reddedilir. Bu nedenle, başvuruda belirtilen iş için uygun mesleki deneyim ve eğitim seviyesine sahip olunduğunun belgelenmesi önemlidir.

📌 6. Bakanlık Tarafından Belirlenen Değerlendirme Kriterlerine Uygun Olmayan Başvurular

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, belirli değerlendirme kriterlerine göre başvuruları inceler. Başvuruların Bakanlıkça belirlenen bu kriterlere uygun olmaması halinde reddedilmesi söz konusudur.

📌 7. 6458 Sayılı Kanun Kapsamında İçişleri Bakanlığı Tarafından Sakıncalı Görülen Yabancılar

6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu kapsamında, İçişleri Bakanlığı tarafından sakıncalı görülen yabancılar için yapılan başvurular reddedilir. Kamu güvenliği açısından risk teşkil eden veya yasalara aykırı bir durumu bulunan yabancılar bu kapsama girer.

📌 8. Kamu Düzeni, Güvenliği veya Sağlığı Açısından Sakıncalı Görülen Yabancılar

Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışması sakıncalı bulunan yabancılara ilişkin başvurular reddedilir. Bu, toplum sağlığı ve güvenliğini korumaya yönelik bir önlem olarak uygulanır.

📌 9. Türkiye Cumhuriyeti’nin Tanımadığı veya Diplomatik İlişkisi Olmayan Ülke Vatandaşları

Türkiye’nin diplomatik ilişkisi bulunmayan veya tanımadığı ülkelerin vatandaşları için yapılan başvurular, Dışişleri Bakanlığı’nın uygun görüşü bulunmadığı sürece reddedilir. Diplomatik ilişkilerin olmaması başvuruların değerlendirilmesine engel teşkil eder.

📌 10. Kanuni Süresi İçinde Yapılmayan veya Eksiklikleri Tamamlanmayan Başvurular

Çalışma izni başvurusu süresi içinde yapılmalı ve gerekli belgeler eksiksiz olarak sunulmalıdır. Kanuni süresi içinde yapılmayan veya eksiklikleri tamamlanmayan başvurular reddedilir. Başvuru sürecinde belgelerin tam ve doğru olması, sürenin kaçırılmaması önem taşır.