Türkiye'de Yabancıların Çalışma İzni Genel Değerlendirme Kriterler

Bu bölümdeki kriterler 2. madde de belirtilenler hariç olmak üzere 01.10.2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

A) GENEL DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

Yabancıların Türkiye'de çalışma izni alması sürecinde uygulanacak istihdam ve mali yeterlilik koşullarını detaylandırmaktadır. İşte başlıca kriterler:

1. İstihdam Kriteri:

• Bilanço esası usulüne tabi işyerlerinde, her bir yabancı çalışan için en az 5 Türk vatandaşı istihdam edilmelidir.

• Yıllık net satışları 50 milyon TL veya daha fazla olan işyerlerinde, beş yabancı çalışana kadar istihdam kriteri uygulanmaz.

2. Mali Yeterlilik Kriteri:

• Yeni kurulan işyerleri için çalışma izni başvurusunda, işyerinin en az 500.000 TL ödenmiş sermayesi olmalıdır.

• Kuruluşu bir yıldan eski işyerleri için başvuruda, işyerinin en az 500.000 TL ödenmiş sermayesi ya da en az 8 milyon TL net satışı ya da en az 150.000 ABD doları ihracatı olması gerekir.

• Bu madde yükümlülükleri 01.01.2025 tarihinde yürürlüğe girecektir.

• Ortaklık şeklinde kurulan işyerlerinde, ortaklardan birinin bu mali yeterlilik kriterlerini karşılaması gerekir.

3. Ücret Kriteri:

• Yabancı çalışana ödenecek ücret, asgari ücretin belirli katları üzerinden hesaplanır: Üst düzey yöneticiler ve pilotlar için asgari ücretin 5 katı, Mühendisler ve mimarlar için asgari ücretin 4 katı, Diğer yöneticiler için asgari ücretin 3 katı, Uzmanlık ve ustalık gerektiren işler için asgari ücretin 2 katı, Ev hizmetleri ve diğer mesleklerde asgari ücret düzeyinden düşük olamaz.

4. İstihdam ve Mali Yeterlilik Kriteri İstisnası:

• Son beş yıl içinde Türkiye’de öğrenci ikameti hariç olmak üzere en az üç yıl yasal olarak ikamet eden yabancılar için en fazla üç yabancıyla sınırlı olmak üzere istihdam ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmaz.

• Aynı işyerinde yabancı çalışanların sayısı, Türk çalışanların sayısından fazla olamaz.

• Dördüncü ve sonraki yabancı çalışanlar için, her bir yabancı çalışan için 5 Türk vatandaşı istihdam edilmesi ve mali yeterlilik kriterlerinin karşılanması gerekmektedir.

Bu kriterler, Türkiye'de yabancı çalışan istihdam etmek isteyen işverenler için hem mali yeterliliğin hem de Türk vatandaşı istihdamının önemini vurgulamaktadır.

C) Şirket Ortağı Yabancı İçin Mali Yeterlilik ve İstihdam Kriterleri:

1. Bilanço esası usulüne tabi işyerlerinde:

• Yeni işyeri açan veya bir işyerine ortak olan yabancılar adına yapılan çalışma izni başvurularında, yabancının sermaye payının en az 500.000 TL olması ve işyerinin ödenmiş sermayesinin de en az 500.000 TL olması gereklidir.(01.01.2025 tarihinde yürürlüğe girecektir.) Ayrıca, yabancı ortaklık payı en az %20 olmalıdır.

• Bu işyerinde, en az beş Türk vatandaşının istihdam edilmesi şartı aranır. Şirket ortağı yabancıya verilecek ilk çalışma izni, bu şartı yerine getirme taahhüdü ile şerhli olarak düzenlenir. İlk çalışma izni süresinin yedinci ayından itibaren her ay en az beş Türk vatandaşı istihdam edilmelidir.

2. 100.000 ABD Doları ve üzeri sermaye payı olan yabancı ortaklar için yapılan başvurularda, yukarıda belirtilen mali yeterlilik ve istihdam kriterleri uygulanmaz.

D) Değerlendirme Kriterlerinden Muaf Olan Yabancılar:

1. Aşağıdaki yabancılar için yapılan çalışma izni başvurularında, istihdam, mali yeterlilik ve ücret kriterleri uygulanmaz:

• Anne, baba veya çocuğu Türk vatandaşı olan yabancılar.

• İnsani ikamet izni verilmiş yabancılar.

• İnsan ticareti mağduru olarak ikamet izni almış veya mağdur destek programından yararlanan yabancılar.

• Vatansız Kişi Kimlik Belgesi sahipleri.

• Uzun dönem ikamet izni verilmiş yabancılar.

• En az üç yıl boyunca Türk vatandaşı ile evlilik birliği içinde yaşamış yabancılar.

• Çeşitli ikamet izinleriyle en az sekiz yıl Türkiye'de bulunan yabancılar.

• Türk soylu olarak İçişleri veya Dışişleri Bakanlığı tarafından bildirilen veya Genel Müdürlükçe uygun görülen yabancılar.

• Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşları.

2. Bu muafiyetlerden yararlanmak için yabancılar, durumlarını kamu kurum ve kuruluşlarından alınan belgelerle kanıtlamalıdır.

3. Yabancının bu kapsamda olması, otomatik olarak çalışma izni alma hakkı sağlamaz.