Parasal Pozisyon Kayıp veya Kazancının Hesaplanması
Görkem GARİP
12/14/20242 min oku


Parasal Pozisyon Kayıp veya Kazancının Hesaplanması
Parasal pozisyon kayıp veya kazancı, enflasyonun işletmenin parasal varlıkları ve yükümlülükleri üzerindeki etkisini gösterir. Bu kayıp veya kazanç, işletmenin finansal performansını doğru bir şekilde yansıtmak için Kâr veya Zarar ve Diğer Kapsamlı Gelir Tablosunda ayrı bir kalem olarak raporlanır.
Hesaplama Yöntemleri
Kontrol Amaçlı Hesaplama (Net Parasal Pozisyon Yaklaşımı):
Parasal varlıklar ile parasal yükümlülükler arasındaki fark (net parasal pozisyon) dikkate alınır.
Net parasal pozisyon, genel fiyat endeksindeki değişim oranı ile çarpılarak parasal kazanç veya kayıp belirlenir:
Parasal Pozisyon Kazanç/Kayıp = (Parasal Varlıklar - Parasal Yükümlülükler) x Enflasyon Oranı
Düzeltme Farkları Üzerinden Hesaplama:
Parasal olmayan kalemlerin, özkaynakların, gelir ve giderlerin ve endekse bağlı varlık/yükümlülüklerin düzeltme farkları analiz edilir.
Bu farklardan, parasal kazanç/kayıp dolaylı olarak belirlenir.
Örnek: Parasal Pozisyon Kayıp veya Kazancının Hesaplanması
İşletme Bilgileri (Başlangıç Dönemi):
Parasal Varlıklar:
Kasa: 300.000 TL
Ticari Alacaklar: 700.000 TL
Toplam Parasal Varlıklar: 1.000.000 TL
Parasal Yükümlülükler:
Ticari Borçlar: 500.000 TL
Banka Kredisi: 300.000 TL
Toplam Parasal Yükümlülükler: 800.000 TL
Net Parasal Pozisyon:
Net Parasal Pozisyon = Parasal Varlıklar - Parasal Yükümlülükler
Net Parasal Pozisyon = 1.000.000 TL - 800.000 TL = 200.000 TL
Genel Fiyat Endeksi Bilgileri:
Dönem başı endeksi: 100
Dönem sonu endeksi: 120
Enflasyon Oranı: (120 - 100) / 100 = %20
1. Parasal Pozisyon Kazanç/Kayıp Hesaplaması
Net parasal pozisyon üzerinden kayıp/kazanç:
Parasal Pozisyon Kazancı/Kayıbı = Net Parasal Pozisyon x Enflasyon Oranı
Parasal Pozisyon Kazancı/Kayıbı = 200.000 TL x 0.20 = 40.000 TL (kayıp)
2. Gelir Tablosuna Yansıma
Kâr veya Zarar ve Diğer Kapsamlı Gelir Tablosunda Gösterim:
Bu tutar, Kâr veya Zarar ve Diğer Kapsamlı Gelir Tablosunda negatif bir gider kalemi olarak yer alır.
Kontrol Amaçlı Doğrulama
Parasal pozisyon kazanç veya kaybı, düzeltme farkları üzerinden de doğrulanabilir:
Parasal olmayan varlık ve özkaynak kalemlerinin düzeltme farkları hesaplanır.
Hesaplanan parasal kazanç/kayıp tutarı, bu farklarla uyumlu olmalıdır.
Örneğin, bina ve stoklar gibi parasal olmayan varlıklar için yapılan düzeltme toplam farkının, parasal kazanç/kayıp tutarı ile tutarlı olması gerekir.
Sonuç
Parasal pozisyon kazanç veya kaybı:
İşletmenin parasal varlık ve yükümlülüklerinin enflasyona göre net etkisini gösterir.
Kâr veya Zarar ve Diğer Kapsamlı Gelir Tablosunda ayrı bir kalem olarak raporlanır.
Düzeltme farkları ile hesaplanan tutarlarla karşılaştırılarak doğruluğu kontrol edilir.
Bu hesaplama, işletmenin finansal performansını enflasyonun etkilerinden arındırılmış şekilde sunmasına olanak tanır.

