Küresel Asgari Vergi Uygulaması: Ayrıntılı Şartlar

1. Verginin Konusu

Vergi, nihai ana işletmesinin yıllık konsolide hasılatı 750 milyon Avro karşılığı Türk Lirasını aşan çok uluslu işletme gruplarına bağlı işletmelerin ilgili hesap dönemindeki kazançlarına uygulanır.

• Hesaplama Şartı:

  • Nihai ana işletmenin finansal tablolarına göre, hesap döneminden önceki dört dönemden en az ikisinde bu hasılat sınırı aşılmalıdır.

  • Hesap dönemi 12 aydan kısa ise hasılat bir yıla iblağ edilerek hesaplanır.

2. Verginin Mükellefleri

• Küresel Asgari Kurumlar Vergisi:

  • Türkiye’de yerleşik nihai ana işletmeler.

  • Ara ana işletmeler (başka bir bağlı işletmede mülkiyet payı olanlar).

  • Kısmen sahip olunan ana işletmeler (en az %20’si grup dışı kişilerce sahip olunan işletmeler).

• Yerel Asgari Kurumlar Vergisi:

  • Türkiye'deki bağlı işletmeler.

  • Türkiye'de yerleşik iş ortaklıkları.

3. Vergilendirme Şartları

• Vergi Matrahı:

  • Vergiye tabi kazanç, finansal muhasebe net kazanç veya zararı üzerinden hesaplanır.

  • Matrah, aşağıdaki indirimlerin yapılmasıyla belirlenir:

    • Çalışanların yıllık brüt ücretlerinin %5’i.

    • Maddi duran varlıkların net defter değerinin %5’i.

  • 2024 yılı için bu oranlar sırasıyla %9,8 ve %7,8 olarak uygulanır. Sonraki dört yılda her yıl azalarak nihai %5 seviyesine ulaşır.

• Vergi Oranı:

  • Küresel ve yerel asgari kurumlar vergisi oranı %15 olarak belirlenmiştir.

  • Eğer ülkesel bazlı vergi yükü bu oranın altında kalıyorsa, eksik kalan tutar tamamlanır.

4. Vergilendirme Dilimleri ve Yüzdeleri

Vergi, ülkesel bazlı kazanç ve vergi yüküne göre hesaplanır:

• Ülkesel Bazlı Vergi Yükü:

  • Her bir ülke için bağlı işletmelerin toplam düzeltilmiş vergileri, ülkesel bazlı kazanç toplamına bölünerek hesaplanır.

• Küresel Asgari Vergi Oranı:

  • Ülkesel bazlı vergi yükü ile %15 arasında fark varsa, bu fark küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi olarak uygulanır.

5. İstisnalar

Aşağıdaki durumlar vergiden muaf tutulabilir:

• Hasılat ve Kazanç Alt Limitleri:

  • Ülkesel bazlı yıllık hasılatı 10 milyon Avro ve kazancı 1 milyon Avro altında olan işletmelerin küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi sıfır olarak kabul edilebilir.

• Yatırım Fonları ve Gayrimenkul Yatırım Araçları:

  • Belirli yatırım araçları ve fonlar (uluslararası standartlara uygun olarak) kapsam dışı bırakılabilir.

• Güvenli Limanlar:

  • OECD kurallarına göre belirlenmiş güvenli liman uygulamaları kapsamında bazı ülkelerde vergi yükümlülüğü oluşmayabilir.

6. Vergi Sınırları

• Hasılat Sınırı:

  • 750 milyon Avro karşılığı Türk Lirası.

• Asgari Vergi Oranı:

  • %15 (yerel ve küresel).

• Matrah İndirim Oranları:

  • Maddi duran varlıkların net defter değerinin %5’i (2024'te %7,8).

  • Çalışanların brüt ücretlerinin %5’i (2024'te %9,8).

7. Vergi Yükü

• Ülkesel Bazlı Vergi Yükü:

  • Bir ülkenin toplam düzeltilmiş vergilerinin, bağlı işletmelerin kazançlarına oranı.

• Tamamlayıcı Vergi Yükü:

  • Ülkesel bazlı vergi yükü %15’in altında ise eksik kalan kısmın tamamlanması için ek vergi hesaplanır.

8. Beyan ve Ödeme Şartları

• Küresel Vergi:

  • Hesap dönemi kapandıktan sonraki 15. ayın son günü beyan edilir ve ödenir.

• Yerel Vergi:

  • Hesap dönemi kapandıktan sonraki 12. ayın ilk gününden son gününe kadar beyan edilir ve ödenir.

9. Uygulama Dönemleri

• 2024 Hesap Dönemi:

  • Gelirin dahil edilmesi esası ve yerel vergiler için geçerlidir.

• 2025 Hesap Dönemi:

  • Yetersiz vergilendirilmiş ödemeler kapsamında uygulanır.

Bu şartlar, uluslararası vergi tabanının erozyonunu önlemek, adil vergilendirmeyi sağlamak ve ülkelere vergi kaybını minimize etme fırsatı sunmak için tasarlanmıştır.